Bestuurlijke hoofdlijnen

Oog op het nu, met het vizier op de toekomst.

Voor u ligt de eerste begroting van deze bestuursperiode. Daarmee vertalen we de keuzes uit het bestuursakkoord naar de bijbehorende financiële inzet. De begroting komt tot stand in een dynamische tijd. Onze financiële positie is gunstig, maar de snelheid van ontwikkelingen en de omvang van opgaven in onze samenleving is groot. In de eerste plaats op het vlak van de stijgende energieprijzen, inflatie en de gevolgen hiervan voor onze inwoners. Ook zien we uitdagingen op de arbeidsmarkt, onzekerheid over de economie, crises op het gebied van stikstof en vluchtelingen en ook het corona-virus blijft een onzekere factor. Dit alles gecombineerd met de krapte op de woningmarkt, de energietransitie en de klimaatverandering staan we voor forse uitdagingen.

We gaan aan de slag met de opgaven van vandaag. We helpen de groep inwoners die het niet op eigen houtje redt, we realiseren meer woningen en zetten erop in dat iedereen het beste uit zichzelf kan halen. We zoeken de verbinding met alle inwoners. De mensen met een luide en zachte stem én de stemmen die we nog niet horen.
De opgaven en oplossingen van vandaag – zoals bestaanszekerheid, wonen, gelijke kansen, energie, klimaat – werpen hun schaduw (ver) vooruit. Dat houden we scherp op het netvlies, want we willen ook in de toekomst aantrekkelijk, duurzaam en nationaal van belang te zijn. En dat begint met de inzet van vandaag.  We hebben oog op de opgaven van nu, zonder het vizier op de toekomst te verliezen. We maken de verbinding tussen de opgaven van vandaag en morgen, tussen korte klappen en lange lijnen, tussen slagkracht en ambitie. We presenteren daarom een begroting waarin we bijzonder veel investeren op een financieel solide manier. Ondanks alle uitdagingen waar we voor staan, leggen we u een sluitende begroting voor.

Hoofdlijnen voor onze inzet

In lijn met het bestuursakkoord  is het de eigen verantwoordelijkheid van mensen om mee te doen in onze samenleving. Wie dat zelf niet lukt, ondersteunen we. De verwachting is dat deze groep groter wordt door de inflatie en de stijgende energieprijzen. Dat is zorgelijk omdat het leven in armoede en met schulden kan leiden tot meer en langdurige problemen op andere vlakken. We geven hoge prioriteit aan datgene wat wij als gemeente kunnen doen. We informeerden de raad al eerder over het pakket van maatregelen dat we inzetten. Met deze begroting zorgen we bovendien voor structureel extra ruimte voor turbosaneren, maatwerk in de bijzondere bijstand en een Jongeren Perspectief Aanpak.
Aanvullend zetten we in op energiebesparing. We bieden maatwerk met onder andere energiefixers. Ook scherpen we de prestatieafspraken met  woningcorporaties op het gebied van energiebesparing verder aan. En de inzet op energiebesparing, met name voor huishoudens die te maken krijgen met energie-armoede, continueren we meerjarig.

Energiebesparing is niet alleen gunstig voor de portemonnee op korte termijn, we werken hiermee ook structureel aan onze ambitie van de klimaatneutrale gemeente. Naast besparing, zetten we in op de opwek van duurzame energie en het aardgasvrij maken van wijken. Het komend jaar gaan we door met de procedure om 50 hectare zonnevelden te realiseren en met het ruimtelijk traject voor de Duurzame Polder. We gaan aan de slag met grootschalig zon op dak van bedrijven en we selecteren een extra startbuurt aardgasvrij.

Ook op het vlak van wonen en duurzame verstedelijking is de verbinding tussen vandaag en morgen cruciaal. Veruit de meeste inwoners wonen heel fijn in onze gemeente en zijn trots op hun woonplaats. Helaas lukt het niet iedereen een passende en betaalbare woning te vinden. Om aantrekkelijk en toekomstbestendig te blijven, maken we investeringen in duurzame verstedelijking en woningbouw mogelijk. We zetten in op realisatie van woningbouw op korte termijn. Dit doen we door de scherpe keuzes in het bestuursakkoord door te voeren, zoals versnelling, woningsplitsing, de bundeling van capaciteit op grote plannen en het Volkshuisvestingsfonds. Tegelijkertijd maken we ook voldoende plannen om de komende jaren woningbouw te kunnen realiseren. We trekken middelen uit voor extra planstudies en breiden onze plancapaciteit uit. In het komend jaar komen we met een Stedelijke Ontwikkelstrategie die verdere uitwerking geeft aan de keuze voor binnenstedelijk bouwen. We blijven vol inzetten op de grote woningbouwlocaties rond onze stedelijke knooppunten: Stadsdelta, Station Oost en de Spoorzone. En we gaan aan de slag met planvorming voor locaties als Rodenborch en Weener XL. Met het rijk en provincie zijn we in gesprek om nadere afspraken te maken over het verstedelijkingsakkoord, inclusief (co)financiering. Ook de doorontwikkeling van ons station is essentieel voor onze gemeente. In de gehele verstedelijkings­opgave is de doorontwikkeling van ons station essentieel. Nu al groeit het station uit haar jasje. Om op langere termijn nationaal van belang te blijven en aantrekkelijke woon- en werklocaties te kunnen realiseren, is een toekomstbestendige Knoop cruciaal.

We weten dat een thuis meer is dan alleen een huis. We laten de investeringen in stenen gepaard gaan met impulsen op onze sociale structuur, ontmoeting in de openbare ruimte, bereikbaarheid – met name de autoluwe binnenstad en de oostelijke gemeentedelen – veiligheid, groen en klimaatbestendigheid. Het is het randvoorwaardelijke fundament voor een aantrekkelijk ’s-Hertogenbosch, nu én in de toekomst. Op het snijvlak van wonen en zorg, komen we het komend jaar met een visie. Hiermee willen we kunnen anticiperen op de toename van het aantal ouderen in onze wijken en dorpen. Onze inzet is dat mensen in een vertrouwde buurt, met nabijheid van zorg en ondersteuning, ouder kunnen worden.

We investeren stevig in gelijke kansen voor iedereen, zoals bijvoorbeeld met onze inzet op de Rijke Schooldag. We zijn trots dat het rijk ons heeft aangewezen en ondersteunt als voorlopergemeente. Verder bouwen we meerjarig door aan de Gelijke Kansen Agenda, samen met onze partners. Ook op het vlak van gezondheid investeren we in meer gelijke kansen en meer gezonde jaren voor iedereen. Hiervoor stellen we een meerjarig programma Samen Gezond op. De sociale basis vanuit ons werk- en ontwikkelbedrijf, de ondersteuning vanuit de Wmo en de jeugdhulp houden we op orde en laagdrempelig toegankelijk voor onze inwoners. We creëren extra ruimte voor respijtzorg, blijven inzetten op het terugdringen van de wachtlijsten in de jeugdzorg en de aanpak van zorgcowboys.

Met de inzet op een toonaangevende datastad, Cultuurstad van het Zuiden en een sterke economie werken we aan een onderscheidend ’s-Hertogenbosch. Ook hier gaat het om lange lijnen, waarin we aan de slag gaan om ook nu impact te maken. De ambities rond datastad zetten we komend jaar om in een concreet programma. In ieder geval blijven we werken aan het Innovatiekwartier als speerpunt in onze data-economie. Daarnaast gaan we meteen aan de slag met een nieuw uitvoeringsprogramma van het economische actieplan en werken we met onze partners het Brede perspectief Binnenstad verder uit. Tot slot scherpen we het profiel van Cultuurstad van het Zuiden aan, samen met het veld, en zoeken we de verbinding met ondernemers. We werken de kansen en mogelijkheden verder uit van doorontwikkeling en herhuisvesting van het Design Museum.

Tot  slot

We leggen u een meerjarig sluitende begroting voor. Daarmee houden we onze solide financiële basis overeind. We zorgen er bovendien voor dat het structuurfonds aangevuld wordt zodat er ook in de toekomst voldoende ruimte is om strategische investeringen te doen. Ook dat is het vizier op de toekomst houden. Tegelijkertijd maken we met deze begroting nu al veel mogelijk. Waarmee we de opgaven vandaag aanpakken, de inwoners die het nodig hebben kunnen ondersteunen en investeren in nog fijner wonen, werken en bezoeken van ’s-Hertogenbosch.